Çocuklara bisiklete binmeyi, yeni bir dili ve pek çok görgü kuralını öğretmek isteriz; çünkü çocukların büyüdüklerinde aynı şeyleri daha zor öğreneceğini düşünürüz. Hatta bu konuda atasözümüz bile vardır: Ağaç yaşken eğilir. Peki bu doğru mudur? Gerçekten çocuklar yetişkinlere oranla daha mı çabuk öğrenirler?
İnsanlar ilk deneyimlerini gerçekleştirirken, yeni bir bilgi öğrenirken veya hobi edinirken beyinlerinde bazı değişiklikler meydana gelmektedir. Bu değişiklikler; sinir hücrelerinin (nöronların) artmasıdır. Sinir hücreleri; çekirdek, akson, dentrit, miyelin kılıfı ve akson uçları olarak belirli kısımlara ayrılır. Öğrenme gerçekleştiğinde ise bu kısımlardan olan aksonların ve dentritlerin sayısında artış gerçekleşmektedir. Ayrıca sinir hücreleri arasındaki iletişim noktaları olan sinapsların sayısında da artış gerçekleşmektedir.
Yeni sinapsların oluşması yani farklı sinir hücreleri arasındaki iletişimin sağlanması için ise nörotransmittere ihtiyaç vardır. Nörotransmitter; Nöronlar arasında veya bir nöron ile başka tür bir hücre arasındaki iletişimle ilgilenen kimyasallardır. Nörotransmitterlerden biri de GABA'dır. İnhibitör nörotransmitteri olan GABA (Gamma Aminobütirik Asit) molekülünün temel görevi; beyindeki sinir hücreleri arasındaki iletişimi azaltarak insanları sakinleştirmektir. GABA bazı beyin sinyallerini bloke veya inhibe ederek sinir sistemindeki aktivitenin azalmasını sağlar.
Beyinde GABA'nın izlediği yollar
Vücutta GABA düzeyinin yeterli seviyede olması gerekmektedir. Vücutta yetersiz bulunması; anksiyete, depresyon, kaygı bozukluğu, panik atak ve uykusuzluk gibi rahatsızlıklara yol açabilmektedir.
Brown Üniversitesi Bilişsel ve Dil Bilimleri Profesörü Takeo Watanabe ve ekibinin yaptığı bir çalışmada, çocukların pek çok bilgiyi hızlı ve kolay bir şekilde öğrenmesinin sebebinin beyinlerindeki GABA seviyesinden kaynaklı olduğu gösterilmiştir. GABA genel olarak çocuklarda yetişkinlere oranla daha düşük seviyede seyretmektedir. Yetişkinlerde ise bu seviye daha yüksektir. Fakat çocuklar öğrenme sürecine girdiklerinde GABA seviyeleri yükselmektedir. Bu yükselme ise onların daha hızlı ve çabuk öğrenmelerini sağlamaktadır. Yetişkinler öğrenme sürecine girdiklerinde çocukların aksine GABA seviyelerinde bir değişiklik olmaz.
Çocuklar ve Yetişkinlerde GABA seviyelerindeki değişim
Prof. Watanabe'nin yaptığı çalışmada, yetişkinlere art arda bilgiler öğretildiğinde yetişkinlerin bir önceki bilgiyi unuttuğu ve unutmaması için bilgiler arasında belli bir zamanın olması gerektiği gözlenmiştir. Çocukların ise bilgilerin hiçbirini unutmadığı ve bilgiler arasında bağ kurduğu gözlenmiştir. Yapılan bu çalışmalardan elde edilen sonuçlar ise bireylerde bulunan GABA seviyelerine dayanmaktadır. GABA, beyinde öğrenilen bilgileri korumakta ve unutulmamasını sağlamaktadır.
Prof. Watanabe, yapılan çalışmalar görsel hafıza ve görsel öğrenme odaklı olsa da elde edilen bulguların diğer öğrenme türlerine de genellenebileceğini ifade etmektedir. Yıllarca çocukların nasıl bu kadar hızlı ve kalıcı öğrendiği merak edilmiş fakat bilimsel bir çalışma ile bu durum açıklığa kavuşturulamamıştır. Yapılan bu çalışma ise soru işaretlerini cevaplarken, yetişkinlerin de çocuklar kadar hızlı ve kalıcı öğrenmesi için yeni çalışmalara kapı aralayabilir.
