Yüzme havuzlarının kurtarıcılarının klor olduğunu biliyor muydunuz? Klor, yüzme havuzlarının temiz ve sağlıklı kalmasında kritik bir rol oynayan yaygın bir kimyasaldır. Havuzlar için klor, her biri havuz boyutu ve türüne göre optimize edilmiş çeşitli formatlarda ve konsantrasyonlarda mevcuttur. Havuzlar, klor gazı, sodyum hipoklorit (sıvı ağartıcı) , kalsiyum hipoklorit, lityum hipoklorit ve klorlu izosiyanüratlar dahil olmak üzere çeşitli klor bazlı bileşikler kullanılarak sterilize edilmektedir. Bu bileşiklerden herhangi biri suyla temas ettiğinde, aktif dezenfektan madde olan hipokloröz asit (HOCl) açığa çıkarmaktadır. Bu yüzden klorun havuzlara, jakuzilere ve spa suyuna eklenmesinin birçok faydası vardır.
Havuzlardaki klor, doğal olarak bulunan bir kimyasal elementtir ve maddenin temel yapı taşlarından biridir. Havuzlarda kullanılan klor genellikle tuzlu su çözeltilerinden elektroliz yöntemiyle üretilmektedir. Bu işlemde, suda çözünen sıradan tuz (sodyum klorür) elektrik akımına maruz bırakılarak klor elde edilmektedir.
Klor, havuz suyuna eklenerek mikroorganizmaları öldüren bir kimyasaldır. Klorun önemi tamamen suda gerçekleşen kimyasal reaksiyonlarla ilgilidir. Suya eklenen klor, hipokloröz asit (HOCl) ve hipoklorit iyonu (OCl-) gibi bileşiklere ayrışır. Bu bileşikler, bakteri ve diğer mikroorganizmaların hücre duvarlarındaki lipitleri parçalayarak suyu temizlemektedir. Ayrıca klor, bakteri hücrelerinin içindeki yapılara ve enzimlere de zarar vererek onları işlevsiz hale getirmektedir. Örneğin, suda oluşan hipokloröz asit, salmonella ve E. coli gibi bakterilerin yanı sıra ishal ve yüzücü kulağı gibi hastalıklara neden olan mikroorganizmaları öldürebilmektedir. Klor ayrıca yosun oluşumunu önleyerek suyun temiz tutulmasına yardımcı olur ve sudaki kir, döküntü veya diğer maddelerin parçalanmasına yardımcı olarak havuzun güvenli kalmasını sağlamaktadır.
PH seviyesi klorün etkinliğini önemli ölçüde etkilemektedir. İdeal pH seviyesi 7 ile 8 arasında olması önerilmektedir, özellikle 7,4 optimum kabul edilmektedir.
Hipokloröz asit, klorun oluşturduğu en etkili anti bakteriyel türdür ve bu nedenle, diğer koşullar eşit olduğunda havuz suyunun pH'ı, çözünmüş hipokloritin büyük bir kısmının protonlanmasını (+1 elementer yük) sağlayacak kadar düşük olmalıdır.
Havuz pH'ını düşürmek için havuz suyuna hidroklorik asit veya sodyum hidrojen sülfat ("kuru asit") eklenebileceği tavsiye edilmektedir. PH'ı arttırmak içinse sodyum karbonat kullanılması tavsiye edilmektedir. Böylece sodyum bikarbonat toplam alkaliniteyi artıracaktır ancak pH'ı verimli bir şekilde değiştirmeyecektir. Alkalinite, su içinde bulunan karbonat ve bikarbonat iyonlarının toplam konsantrasyonunu ifade eder. Bu iyonlar suyun tamponlama kapasitesini belirler ve suyun pH değerinin değişimine karşı direnç göstermesini sağlamaktadır.
Havuzlardaki Kimyasal veya Klor Kokusu Neden Olur?
Havuzlarda zaman zaman kimyasal veya klor kokusu oluşmasının nedeni, havuz suyunun yeterince iyi yönetilmemesinden kaynaklanır. Klorun havuz suyunda koku oluşturan bileşiklerden biri olan kloraminleri oluşturduğu bilinmektedir. Bu kloraminler, yüzme havuzlarına eklenen klor ile yüzücülerin vücutlarından giren ter, yağ ve idrarın birleşimi sonucunda ortaya çıkmaktadır. Havuz suyunun düzenli olarak işlenmemesi durumunda kloraminler birikir ve "havuz klor kokusu" olarak algılanan kokuyu oluşturmaktadır.
Kloraminlerin oluşumunu engellemek veya azaltmak için havuzlarda düzenli olarak "şok tedavisi" veya "süper klorlama" uygulanabilmektedir. Bu işlemde, havuza ekstra klor eklenerek havuz suyundaki organik bileşikler ve amonyak gibi kloramin oluşturucu maddeler yok edilir. Böylece havuz suyu temizlenir ve kokusuz hale gelir. Ayrıca, havuz suyunun pH dengesi ve klor seviyelerinin sürekli izlenmesi ve ayarlanması da kloramin oluşumunu önlemeye yardımcı olmaktadır.
Havuzlarda doğru klor konsantrasyonu varsa klorlu su güvenli kabul edilir. Ancak bazı insanlar klora karşı daha hassastır. Klor gözleri, cildi, saçı ve dişleri ve solunum yollarını tahriş edebilmektedir. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), havuz suyuna en az 1 ppm (milyonda bir parça) ve jakuzilere 3 ppm oranında klor eklenmesinin güvenli olduğunu kabul etmektedir.
Özellikle hassas cilt tiplerinde, klorlu su cildin doğal yağlarını ve nemini yok ederek kuruluk, kaşıntı ve kızarıklık gibi etkilere sebep olabilir. Gözlerde ise klorlu su kullanımı, yanma, kaşıntı, kızarıklık ve bulanık görüş gibi tahrişlere yol açabilir. Ayrıca klorlu su, saçlardaki doğal yağları ve proteinleri çözebilir. Bu durum saçların kuru ve kırılgan olmasına, hatta saç renginde açılmaya yol açabilir. Saç kırılması ve matlaşma gibi problemler de görülebilmektedir. Yüksek klor seviyeleri veya kloramin birikimi solunum yolu sorunlarına da sebep olabilir. Bu durum özellikle kapalı havuzlarda ve yeterince havalandırılmayan alanlarda daha belirgin olabilir. Son olarak, klorlu suyun ağızdaki pH dengesini etkilemesi dişlerde tartar oluşumuna yol açabilir, bu da uzun süreli maruz kalma durumunda dişlerde sararma veya lekelenmelere sebep olabilmektedir.
Ayrıca hipoklorit iyonları, havuzdan çıktıktan hemen sonra durulanmazsa kumaşlara da yapışabilir. Mayoların renklerinin oldukça çabuk solmasının nedeni budur. Bu yan etkiler, havuz kimyasallarının doğru kullanımı ve su kalitesinin düzenli kontrolü ile azaltılabilir. Yüzme öncesi ve sonrası cilt bakımı, saçın korunması için önlemler alınması da önemlidir.
