Gözlerimizi kısmak, çoğumuzun günlük yaşamında sık sık yaptığı bir şeydir. Uzaktaki bir nesneyi daha net görmek için veya zorlu bir metni okurken, bu küçük hareketin büyük etkileri olabilir. Peki, neden bazen gözlerimizi kısmak daha iyi görmemize katkı sağlar?
Gözlerimizin doğru şekilde çalışabilmesi için bir dizi karmaşık süreç bir araya gelir. Işık, önce korneadan geçer; bu, gözün şeffaf ön tabakasıdır ve ışığı bükerek gözün odaklanmasına yardımcı olur. Kornea, kubbe şeklinde bir yapıya sahiptir ve ışığın kırılmasına katkıda bulunur. Işık daha sonra göz bebeği adı verilen açıklıktan geçer. Göz bebeği, iris adı verilen gözün renkli kısmı tarafından kontrol edilir ve ne kadar ışık alacağını düzenler. Bunu gözdeki kasları kullanarak göz bebeğini genişletip daraltarak yapmaktadır.
Daha sonra, ışık merceğe, yani gözün şeffaf iç kısmına ulaşır. Mercek, kornea ile birlikte çalışarak ışığı retinaya doğru şekilde odaklamak için görev yapar. Retina, gözün arkasındaki ışığa duyarlı bir doku tabakasıdır. Burada, ışık fotoreseptörler olarak adlandırılan özel hücrelere ulaşır. Fotoreseptörler, ışığı elektrik sinyallerine dönüştürür. Fovea, gözdeki retina tabakasının merkezi bölgesinde bulunur. Fovea, paketlenmiş konilerden oluşan küçük, merkezi bir çukurdur ve keskin ve merkezi görüşümüzü korumaya yardımcı olmaktadır.
Elektrik sinyalleri retinadan optik sinir yoluyla beyne iletilir. Optik sinir, beyne görüntüleri taşıyan sinyalleri ileterek görsel bilgiyi iletmekte önemli bir rol oynar. Beyin, aldığı bu sinyalleri yorumlar ve gördüğümüz görüntüleri oluşturmaktadır.
Gözleri Kısmak Nasıl Daha İyi Görmemizi Sağlar?
Yaş ilerledikçe, gözlerimizin ışığı düzgün şekilde odaklama yeteneği azalır ve bazı nesneler bulanık görünebilmektedir. Bunun nedeni, göze giren ışık miktarı farklı açılardan gelmektedir ve bu ışığın bir araya gelip odaklanması gerektiği için sorun oluşturabilir. Böylece bulanık görüşle başa çıkmak için gözlerimizi sıklıkla kısmayı tercih ederiz. Gözlerimizi kısmak, geçici de olsa, görüşü iyileştirmek için iki önemli etkiye sahiptir.
Birincisi, gözlerimizi kısmak, gözlerimizin şeklini değiştirmektedir. Retina, gözün arka kısmında bulunan ve ışığın algılandığı duyarlı bir tabakadır; görsel bilgilerin beyne iletilmesini sağlar. Retinanın bir kısmında fovea bölgesi vardır ve koni hücreleriyle doludur. Bu bölge, nesneleri canlı ve net bir şekilde görmemizi sağlar. Gözlerimizi kıstığımızda, ışık foveaya daha doğru odaklanır ve daha net bir görüntü oluşmaktadır.
İkinci olarak, bazen bir şeyin bulanık olmasının nedeni çok fazla ışık olmasıdır ve gözlerimizi kısmak, diğer yönlere gelen ışığı azaltmaktadır. Gözlerimizi kıstığımızda, göz kapakları diğer yönlere gelen ışığın çoğunu engeller. Bu, merceğin daha az ışık ışınıyla uğraşmasını sağlar. Sonuç olarak, ışık ışınlarının odaklanma süreci daha hassas hale gelir ve daha net bir görüntü elde ederiz.
Görüşü Bulanıklaştıran Göz Hastalıkları Nelerdir?
Görüşü bulanık olan bazı göz hastalarında gözü kısmak, ışık girişini düzenleyerek veya gözdeki optik sapmaları azaltarak geçici bir rahatlama sağlayabilir. Ancak, uzun vadeli görüş düzeltilmesi veya tedavi için profesyonel bir göz doktorundan yardım almak gerekmektedir. Görüşü bulanıklaştıran çeşitli göz hastalıkları vardır ve bunlar genellikle gözün optik sisteminde veya retinadaki yapısal değişikliklerden kaynaklanmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:
Katarakt: İrisin arka kısmında yer alan lensin matlaşmasına ve sertleşmesine katarakt denilmektedir. Katarakt oluşmasıyla birlikte görmede azlık, bulanık görme ve renklerin parlaklığında azalma meydana gelmektedir.
Presbiyopi: Yaşlanma sürecinde doğal lensin esnekliğini kaybetmesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Yakını görmekte zorluk çekilir ve genellikle yaşla birlikte artmaktadır.
Glokom: Halk arasında karasu hastalığı veya göz tansiyonu olarak da adlandırılmaktadır. Göz içindeki sıvının baskı altında olması ve optik sinir hasarına yol açması sonucu görme kaybına neden olabilmektedir. Genellikle ağrısız bir şekilde ilerlemektedir ve erken teşhis önemlidir.
Retina hastalıkları: Retinanın dejenerasyonu, görme keskinliğini etkileyebilir. Örneğin, yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD) retina merkezindeki görüşü etkiler. Ayrıca diyabetik retinopati de net görüşü etkileyen retina hastalıklarındandır. Diyabet yani şeker hastalığı nedeniyle oluşan yüksek kan şekeri düzeyinin, gözün retina tabakasına zarar vermesi sonucunda ortaya çıkan bir göz rahatsızlığıdır.
Astigmat: Kornea veya göz merceği kavisinin normal şekilde olmamasının bulanık görmeye yol açtığı, yaygın bir göz kusurudur. Işık göze girdiği zaman anormal kavislenmeye bağlı olarak retinada doğru şekilde odaklanamaz ve net olmayan bir görüntü oluşmaktadır.
